κρυπτοχριστιανοί

κρυπτοχριστιανοί
Χριστιανοί που ασπάστηκαν φαινομενικά τον μωαμεθανισμό για να αποφύγουν τους διωγμούς των Οθωμανών κατακτητών, ενώ στην πραγματικότητα διατηρούσαν τη χριστιανική τους πίστη. Οι εξισλαμισμοί στους οποίους προέβαιναν οι Τούρκοι κατακτητές αποτέλεσαν μεγάλο πλήγμα για τους πληθυσμούς της Βαλκανικής και της Μικράς Ασίας. Προκειμένου να απομακρύνουν τον κίνδυνο που διέτρεχαν αλλά και να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους, πολλοί υπόδουλοι αποτάσσονταν τον χριστιανισμό. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η Χριστιανική Εκκλησία υπέθαλπε αυτή την κίνηση, δεδομένων των δυσχερών συνθηκών. Οι κ. την ημέρα τηρούσαν φανερά όσα υπαγόρευε η μουσουλμανική λατρεία· τις νύχτες όμως συγκεντρώνονταν με κάθε προφύλαξη σε κατακόμβες και εκτελούσαν τα χριστιανικά θρησκευτικά τους καθήκοντα: περιέτεμναν τα παιδιά τους αλλά επίσης τα βάφτιζαν· τελούσαν τον γάμο και με τις δύο θρησκείες· η στέψη γινόταν συνήθως στα μοναστήρια· τέλος, μεταλάβαιναν τακτικά. Τις επικήδειες τελετές εκτελούσαν ο χότζας αλλά κρυφά και ο χριστιανός παπάς. Οι κ. είχαν διπλά ονόματα, ένα τουρκικό και ένα χριστιανικό. Οι πρώτοι που εκδηλώθηκαν ως κ. ήταν τα μέλη της μεγάλης και ιστορικής οικογένειας των Κουρμούληδων κατά την Επανάσταση του 1821, καθώς βοήθησαν οικονομικά τον Αγώνα και πολέμησαν τους Τούρκους. Αργότερα αποκαλύφθηκαν κ. σε ορισμένες επαρχίες του Πόντου. Πολλοί από αυτούς (περίπου 25.000) κατοικούσαν στην περιφέρεια Αργυρούπολης (τουρκικά Γκιουμουσχανέ), στο Σταυρί και στις περιοχές Κρώμνης, Ματσούκας, Σάντας και Σουρμένων. Οι περισσότεροι ήταν μεταλλωρύχοι και αποκαλούνταν γυριστοί ή κλωστοί (από το ρήμα κλώθω, που στην ποντιακή διάλεκτο σημαίνει γυρίζω). Στις αρχές του 19ου αι., μετά την εξάντληση των μεταλλείων της Αργυρούπολης, πολλοί κ. μεταλλωρύχοι αποίκισαν την περιφέρεια Άκνταγ στην κεντρική Μικρά Ασία, όπου υπήρχαν μεταλλεία, και ίδρυσαν δικούς τους οικισμούς. Οι κ. αυτοί ονομάστηκαν Σταυριώτες, γιατί οι περισσότεροι κατάγονταν από το χωριό Σταυρί της Αργυρούπολης. Παρεμφερείς ονομασίες χρησιμοποιούνταν και σε άλλες περιοχές όπου άνθησε ο κ. (Κύπρος, Κρήτη κ.α.). Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κ. θέλησαν να επωφεληθούν από σουλτανικές μεταρρυθμίσεις ή διακηρύξεις και να φανερωθούν ως χριστιανοί, εκμεταλλευόμενοι την αστάθεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στα μέσα του 19ου αι. Το 1839 αποκαλύφθηκαν οι κ. του Πόντου, όταν ο σουλτάνος Αβδούλ Μετζίτ εξέδωσε το διάταγμα Χάτι Σέριφ, με το οποίο αναγνώριζε την ισοπολιτεία στους υπηκόους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και διασφάλιζε τη θρησκευτική ελευθερία, την τιμή και την περιουσία. Μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο παρατηρήθηκε το ίδιο φαινόμενο, όταν το διάταγμα Χάτι Χουμαγιούν (1856) διακήρυξε την πλήρη θρησκευτική ελευθερία των υπηκόων της αυτοκρατορίας· κ. παρουσιάστηκαν επίσης το 1860 στη διεθνή επιτροπή που έδρευε στην Τραπεζούντα και δήλωσαν ότι ανήκαν στη χριστιανική θρησκεία. Περιπτώσεις του ιστορικού φαινομένου των κ. συναντήθηκαν επίσης στην Κωνσταντινούπολη, στην Κύπρο και στην Αλβανία. Πολλοί μάλιστα από αυτούς, όταν αποκαλύφθηκαν, βρήκαν τραγικό θάνατο, έπειτα από απάνθρωπα βασανιστήρια.
* * *
οι
χριστιανοί οι οποίοι ασπάστηκαν φαινομενικά τον ισλαμισμό για να αποφύγουν τους διωγμούς από τους Τούρκους.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем написать курсовую

Look at other dictionaries:

  • κρυπτοχριστιανοί — οι χριστιανοί που φαινομενικά ασπάστηκαν τον ισλαμισμό για ν αποφύγουν τους διωγμούς από τους Τούρκους …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • Τουρκοκρήτες — (ή Τουρκοκρητικοί). Οι εκτουρκισμένοι Κρητικοί, Έλληνες δηλαδή ορθόδοξοι οι οποίοι ασπάστηκαν τον μουσουλμανισμό για να αποφεύγουν τις διώξεις των Τούρκων. Μιλούσαν ελληνικά, οι περισσότεροι όμως έγιναν φανατικοί μουσουλμάνοι και συντηρούσαν… …   Dictionary of Greek

  • κρυπτ(ο)- — (AM κρυπτ[ο] , Α και κρυψι ) πρώτο συνθετικό λέξεων τής Ελληνικής το οποίο έχει την έννοια ότι αυτό που δηλώνεται από το β συνθετικό γίνεται, είναι ή κάνει κάτι κρυφά, με μυστικό τρόπο (πρβλ. κρυπτογενής, κρυψίνους). Το κρυπτ(ο) ανάγεται στο επίθ …   Dictionary of Greek

  • κύπρος — I Νησιωτικό κράτος της ανατολικής Μεσογείου. Βρίσκεται Δ της Συρίας και Ν της Τουρκίας.Η Κ. είναι το τρίτο σε μέγεθος νησί της Μεσογείου και ανήκει γεωγραφικά μεν στη Μικρά Ασία, πολιτικά όμως στην Ευρώπη. Ο πληθυσμός της είναι 80% Ελληνοκύπριοι …   Dictionary of Greek

  • λινοβάμβακος — και λινομπάμπακος, η, ο (Μ λινοβάμβακος, ον) 1. υφασμένος από ίνες λίνου και βαμβακιού 2. στον πληθ. οι λινοβάμβακοι κρυπτοχριστιανοί που εμφανίστηκαν στην Κύπρο τον 16ο αιώνα. [ΕΤΥΜΟΛ. < λίνον + βάμβαξ, ακος με αναβιβασμό τού τόνου (πρβλ.… …   Dictionary of Greek

  • πόντος — Επαρχία της Μικράς Ασίας, στο βόρειο τμήμα της Τουρκίας. Στα Β βρέχεται από τον Εύξεινο Πόντο, ενώ στα Α ορίζεται από την Κολχίδα, στα Δ από την Παφλαγονία και στα Ν από την Καππαδοκία. Ο Π. πήρε το όνομα αυτό και έγινε σημαντικός μόνο κατά τους… …   Dictionary of Greek

  • σταυριώτες — οι, Ν κρυπτοχριστιανοί τής Μικράς Ασίας και άλλων περιοχών κατά την τουρκοκρατία που είχαν μόνο φαινομενικά εξισλαμιστεί. [ΕΤΥΜΟΛ. < σταυρός + κατάλ. ιώτης (πρβλ. στρατ ιώτης)] …   Dictionary of Greek

  • Κουρμούλης — Επώνυμο οικογένειας ευγενών από τη Μεσαρά της Κρήτης, γνωστοί ως Κ. οι κρυπτοχριστιανοί. Από το 1680 οι Κ. ασπάστηκαν φανερά τον ισλαμισμό, ενώ στην πραγματικότητα τελούσαν κρυφά τα χριστιανικά μυστήρια (γάμους, βαφτίσεις κλπ.). Λόγω της… …   Dictionary of Greek

  • Κυρίμης — Επώνυμο πλούσιας και ισχυρής κρυπτοχριστιανικής οικογένειας από τον Μυλοπόταμο της Κρήτης. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 πολέμησαν στον στρατό των Τούρκων εναντίον των επαναστατών. Παρέμειναν κρυπτοχριστιανοί έως το 1878, οπότε η… …   Dictionary of Greek

  • АЛБАНИЯ — [Республика Албания, Шкиприя, албан. Shqipёria], гос во на юге Европы. Территория: 28,75 тыс. кв. км. Столица: Тирана (270 тыс. чел. 1995). Крупнейшие города: Дуррес, Шкодер, Эльбасан, Влёра. Гос. язык: албанский. География. Расположена в юго зап …   Православная энциклопедия

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”